Jovan Žižić
Miloševići, 1874 - Pljevlja, 1941
Ilija - Mijat - Milić - Puren - Božo - Jovan
Jovan Božov Žižić, bio je komandant
Drobnjačko-uskočke brigade, koja je svojim junaštvom i zahvaljujući
vještom komandovanju u čuvenoj Mojkovačkoj bici zadivila sve.
Crnogorsku vojsku pod komandom serdara Janka Vukotića i Petra
Martinovića činile su Prva sandžadžka divizija sastavljene od Kolašinske,
Uskočko-drobnjačke i Bijelo poljske brigade, sa dva bataljona regruta.
Jovana su uhvatili Italijani i 1941. godine ga strijeljali kao velikog rodoljuba,
zajedno sa starijim sinom Milanom u Pljevljima. Po bitci na Krnovu gde su italijanske
snage doživele značajne gubitke, potpukovnik Jovan Žižić i njegov stariji sin
Milan su krenuli na pregovore. Jovan, tada već umirovljenik od skoro
sedamdeset godina, je predosećao opasnost. Nije želeo da mu sin ide na
pregovore, i na kraju pristao pod uslovom da i on sam ide na njih. U
pitanju je bila prevara od strane Italijana. Jovan i Milan su zatvoreni i
streljani su u Pljevljima u jesen 1941. godine, zajedno sa četvoricom
Žižića, Boškom, Novicom, Ljubisavom i Radomirom.
Pesma - Smrt Jovana Žižića
Jovanov mlađi sin, Veljko Žižić,
Bio je jedan od pokretača ustanka protiv okupatora u Crnoj Gori 1941. godine, u
durmitorskom kraju. Tokom Drugog svetskog rata Veljko Žižić je bio komandant Šeste
crnogorske udarne brigade koja je oslobodila Nikšić dana 18.09.1944. godine. Posle rata
postao vrhovni vojni tužilac JNA. Kasnije dugo godina zatočen na Golom otoku, zbog
odbijanja da sudi po nameštenim sudskim postupcima bivšim ratnicima i saborcima tokom
Kominterne.
Mojkovačka bitka
Za zatvaranje najosjetljivije tačke na cijelom frontu - mojkovačke kapije, Serdar Janko Vukotić je postavio Prvu sandžačku brigadu kojom je komandovao brigadir Petar Martinović. Prilaze Mojkovcu branili su: Kolašinska brigada, brigadira Miloša Medenice; Bjelopoljska brigada, kapetana Grujice Grdinića i Drobnjačko-uskočka brigada komandira Jovana Žižića, zatim Izviđački odred, kapetana Krsta Popovića, Prvi i Treći regrutski bataljon, kapetana Marka Samardžića i poručnika Pera Đuraškovića i artiljerija, majora Mila Đukanovića.
Komandant Prve sandžačke divizije brigadir Petar Martinović je izdao zapovijest svojim jedinicama za napad, koja se, uglavnom, sastojala u sljedećem: Uskočki bataljon poručnika Ljubomira Aleksića, iz Drobnjačko-uskočke brigade, komandijera Jovana Žižića, ima zadatak da od sela Rakite napadne uzvodno, desnom stranom Lepešnice u lijevi bok i pozadinu neprijatelja, koji se nalazi na Bojnoj Njivi i Uloševini i time olakša napad Kolašinskoj brigadi, koja će napadati sa fronta. Bataljon izvršava zadatak pod neposrednom komandom komandanta divizije, a po naređenju koje će biti dostavljeno po izlasku bataljona na borbeni položaj.
Borba Uskočkog bataljona, nije ništa drugo nego jedan niz krvavih juriša i protivjuriša" - piše Ljubomir Aleksić, tadašnji komandant bataljona, u svojim sjećanjima - i nastavlja: "Svi smo u pokretu, i mi i neprijatelj, snijeg je dvometarski, napadao je noću i stalno pada. Mećava ga razvijava i pravi velike namete i smetove... Bojište, vri, ključa - neprijatelj napada, naši ne uzmiču. Artiljerija bezobzirno tuče po nama: granate riju, eksplodiraju, dižu u vis hrabre Uskoke, komadaju ih u vazduhu. Nastaje opšta klanica - padaju mrtve glave, ranjenih je mnogo. Pruža se pomoć i previjaju rane onima kojima još ima spasa, a mrtve snijeg zatrpava".
Uprkos tome što su elitne jedinice austrougarske vojske bile tri do četiri puta brojnije, Uskoci su, u toku čitavog dana, u borbi djelovali snažnije i organizovanije. Pri kraju dana komandant bataljona je bio prinuđen da u borbu uvede i posljednju bataljonsku rezervu, jer je bataljon imao mnogo žrtava. Desno, na Razvršju bori se Kolašinski bataljon. Poručnik Aleksić naređuje desnokrilnoj četi da uhvati vezu sa Kolašincima i uskoro su se našli jedni pored drugih - Kolašinci i Uskoci. Komandant Kolašinskog bataljona Novelja Mijić hrabri svoje vojnike: "Drži te se, Kolašinci! Uskoci su pored vas, oni neće popustiti dok ijednog od njih traje". Krenuli su zajedno na neprijatelja - Kolašinci i Uskoci, jurišali su i odbijali juriše, a "snijeg je crvenio i kopnio dok se iz njega pušila krv mrtvih i ranjenih junaka" - zapisao je hroničar.
Uskoci su odolijevali napadu neprijatelja u toku čitavog dana, vezujući za sebe čitavu brigadu generala Švarca. Noć je prekinula borbu. Ostatak bataljona se prikupio na Pržište. Gubici su bili veliki. Od 400 vojnika - 70 je ostalo na bojištu, a njih 68 je ranjeno. Svaki drugi oficir je bio ranjen - u borbama prsa u prsa. Ukupno je trećina bataljona izbačena iz stroja. Među poginulima je kapetan i barjaktar sa Vučjeg dola Joko Poleksić, barjaktar Rade Giljan i oficir Radojica Žižić, a ranjeni su barjaktar Jovan Kršikapa i komandiri 1. i 2. čete - oficiri Kosta Aleksić i Milisav Cerović.
Uskočki bataljon je, hrabrošću kojoj teško da ima premca, svojom borbom, na Božić 7. januara, olakšao Kolašinskoj brigadi udar na Bojnu Njivu. Time je u potpunosti izvršio svoj zadatak.
Izvori:
Crnogorski Termopili, sajt Montenegrina
Pesme o Mojkovačkoj bitci (cela knjiga):
Hadži Radovan Bećirović Trebješki: Stabljike Srpstva - Epske pesme
